Mẹ Pháp mách bạn 5 quan niệm tai hại khi nuôi dạy con

Khánh Chi

Sau 3 năm sống tại Pháp và "mục sở thị" cách nuôi dạy con của những bà mẹ nơi đây, tôi đã rút ra được khá nhiều kinh nghiệm. Từ đó, tôi cũng muốn lưu ý đến các mẹ Việt một vài quan niệm ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của trẻ.

1. Quan niệm phải luôn bao bọc cho con

Mỗi độ tuổi trẻ sẽ có một cách thức khám phá thế giới xung quanh khác nhau. Không ít cha mẹ cấm trẻ cho đồ chơi vào miệng, quăng đồ chơi hay nghịch bẩn... vì sợ con bị thương, bị ốm, hay chỉ đơn giản là bị bẩn quần áo...

Thói quen bao bọc con quá mức này khiến cho trẻ không có cơ hội để phát triển những lĩnh vực phù hợp với độ tuổi.

Thay vì cấm đoán, các bậc phụ huynh nên hạn chế nguy cơ gây nguy hiểm cho trẻ bằng cách mua những đồ chơi to để trẻ không thể nuốt được, khử trùng sạch đồ chơi định kỳ để giữ vệ sinh cho con....

2. Quan niệm con chưa biết chơi cái này, cái nọ

Không ít cha mẹ Việt luôn có quan niệm rằng con mình chưa biết chơi cái này, cái kia. Vì thế, họ không chú trọng mua hoặc làm đồ chơi để kích thích con hoặc rất ít tham gia chơi với con.

Trong thực tế, đồ chơi của bé rất đa dạng. Ngoài xe hơi, máy bay, búp bê,... còn có những miếng hình học phẳng, khối, khối lắp ráp... giúp bé học về màu sắc, về kích thước, về khái niệm nặng - nhẹ, trong - ngoài, trên - dưới, đếm số,... Đây là những món đồ chơi phù hợp cho cả bé trai lẫn bé gái.

3. Quan niệm là cha mẹ thì không cần giải thích với con

Đây có lẽ là quan niệm ăn sâu vào suy nghĩ của hầu hết cha mẹ Việt. Họ luôn cho rằng con còn quá nhỏ, đặc biệt đối với trẻ chưa biết nói nên cha mẹ không hay giải thích với con mỗi khi bỏ con lại một mình hoặc rời xa trẻ một lát.

Vì không thấy ba mẹ giải thích gì nên con của bạn mới có cảm giác bị bỏ rơi và sợ sệt. Từ đó, có thể con sẽ hay giật mình, sợ ma, quấy khóc.

4. Quan niệm không cần nói lời xin lỗi với con

Khi bạn là phụ huynh mà trễ hẹn với con hoặc phạt sai con, đừng nên cậy mình là người lớn mà không chịu nói lời xin lỗi con. Đây là cách nuôi dạy con rất sai lầm cần phải từ bỏ. 

Khi có lỗi với 1 đứa trẻ, bạn hãy nêu gương xin lỗi con trước để con bạn cũng biết học cách xin lỗi khi chúng làm điều gì đó sai trái.

5. Quan niệm không cho bé soi gương vì sợ chậm nói

Không ít gia đình Việt có thói quen cấm con soi gương vì sợ điềm không lành hoặc sợ con bị chậm nói. Nhưng thực tế, trẻ em và nhất là trẻ 2-3 tuổi cần phải nhìn mình trong gương để nhận ra chính mình, để biết các bộ phận cơ thể. Thậm chí có thể nhận ra bản thân bé là người có hình thể khác biệt với người khác.

5 Bí quyết dạy con ngoan của những bà mẹ Pháp

Tuấn Minh (TH)

Để có thể giáo dục được bọn trẻ, người Pháp chỉ ra rằng, thay vì đánh đòn hay quát nạt, các ông bố, bà mẹ hãy cách học “nói không” với chúng một cách thuyết phục và có uy hơn.

Bí quyết của mẹ Pháp - Hà khắc và tin tưởng con

Pamela Druckerman là một phụ nữ người Mỹ sống ở Pháp và có 3 đứa con, tác giả của cuốn sách "French children don't throw food" (tạm dịch: "Trẻ con Pháp không ném thức ăn") cho rằng, thực tế cách giáo dục của các bậc phụ huynh Pháp nghiêm khắc hơn rất nhiều so với người Mỹ và Anh.

Đối với con cái, họ đề cao kỷ luật, họ sẵn sàng phạt tét vào mông con hơn là nhẹ nhàng thuyết phục hay khuyến khích. Mặc dù vậy họ cũng không phải quá hà khắc và luôn đặt niềm tin vào năng lực của con.

Theo quan điểm của mẹ Pháp, kỷ luật chính là nền tảng của việc dạy dỗ và chăm sóc con cái. Họ giám sát rất kĩ lưỡng khuôn khổ những gì được làm và không được làm của trẻ. Tuy nhiên, bên trong khuôn khổ này, mẹ Pháp vẫn cho con mình được tự do, thoải mái làm những gì chúng thích.

Kỷ luật chính là nền tảng của việc dạy dỗ và chăm sóc con cái. Ảnh minh họa.

Nền tảng cách dạy con của người Pháp là "sẵn sàng nói không"

Để có thể giáo dục được trẻ nhỏ, người Pháp chỉ ra rằng, thay vì đánh đòn hay quát nạt, các ông bố, bà mẹ hãy cách học “nói không” với chúng một cách thuyết phục và có uy hơn.

Mẹ Pháp không cảm thấy có vấn đề gì nếu từ chối những yêu sách của con trẻ và sẵn sàng nói “không” với đứa bé. “Không” được hiểu theo nghĩa đơn giản nhất là “không được”, “không thể” và đứa trẻ nhất định phải nghe theo.

Có lẽ vì vậy nên trong khi trẻ con ở nhiều nơi trên thế giới có thể đòi quà bất cứ khi nào bé muốn, thì trẻ con Pháp thường chỉ đòi quà duy nhất hai lần trong năm, là quà sinh nhật và Noel. Nếu chúng tham lam hơn thì thậm chí có thể bị phạt. Mẹ Pháp cũng sẽ tét mông trẻ nếu bé hư và quan trọng nhất là cái uy trong câu nói “không” của cha mẹ.

Thể hiện cái uy của bố mẹ là một trong những yếu tố ấn tượng và hiệu quả nhất trong phương pháp dạy con của người Pháp. Tuy nhiên, để làm chủ được công cụ vô hình này quả không dễ.

Và để hiện thực hóa được điều này, ngay từ nhỏ, các ông bố và bà mẹ Pháp luôn chú trọng dạy trẻ cách nói xin chào, tạm biệt, cảm ơn và làm ơn. Điều đó giúp chúng hiểu được rằng chúng không phải là người duy nhất có những nhu cầu và cảm xúc. Và khi chúng cư xử không đúng, họ thể hiện thái độ cảnh cáo nghiêm nghị bằng những hành động như cau mặt, trừng mắt… Luôn nhắc nhở trẻ rằng : Bố mẹ mới là người quyết định và không ngần ngại nói “Không” để dạy trẻ cách đối mặt với những tình huống ‘vỡ mộng’ như thế.

Cách người Pháp dạy con tính tự lập

Những người phụ nữ Pháp vốn được mệnh danh là bậc thầy dạy trẻ tự lập. Trong khi mẹ Anh, mẹ Mỹ hay rất nhiều người mẹ khác trên thế giới suốt ngày cưng nựng con và gần như nhảy dựng lo lắng khi thấy con khóc, con kêu, ngã, hay thậm chí không ăn, thì mẹ Pháp không làm như vậy!

Ngay từ lúc trẻ lọt lòng, các mẹ Pháp đã cho con nằm riêng và rất hạn chế việc bế ẵm, ôm ấp. Nếu bé có khóc trong đêm thì mẹ Pháp cũng không lao tới vỗ về ngay lập tức, ngược lại, họ để con trẻ tự bình tĩnh lại và… tự nín.

Theo quan điểm của mẹ Pháp, dù có là người mẹ tốt nhất trên thế giới thì mẹ vẫn là mẹ chứ không phải thứ dịch vụ hễ cần là có của con trẻ và họ chọn vai trò đứng từ xa quan sát, khích lệ con, thay vì đến tận nơi nâng đỡ hoặc làm thay con mọi thứ.

Ngay cả trong ăn uống, mẹ Pháp cũng tập cho con tự ăn từ rất sớm. Khoảng 2 tuổi trẻ là đã có thể tự ngồi ăn cùng gia đình, tự xúc thức ăn và ăn hết phần thức ăn được phục vụ.

Đi đứng nếu có vấp ngã thì mẹ Pháp cũng để trẻ tự tìm cách đứng dậy trước khi chạy đến và đỡ lên. Họ cho rằng, làm cha mẹ tốt không có nghĩa là phải thường xuyên phục dịch con cái của mình. Và vì thế, người mẹ Pháp lúc nào cũng gọn gàng, bình thản, vẫn đi làm bình thường và dành được khá nhiều thời gian cho “công tác” làm đẹp.

Dưới đây là 5 điều quan trọng giúp những ông bố bà mẹ Pháp nuôi dạy con trở thành một đứa trẻ ngoan:

1. Trẻ con nên học cách nói xin chào, tạm biệt, cảm ơn và làm ơn. Điều đó giúp chúng hiểu được rằng chúng không phải là người duy nhất có những nhu cầu và cảm xúc.

2. Khi chúng cư xử không đúng, hãy trợn mắt với chúng – thể hiện cái nhìn cảnh cáo đầy nghiêm nghị.

3. Chỉ cho chúng ăn nhẹ (kể cả ăn vặt) một lần một ngày. Ở Pháp, bữa ăn nhẹ thường là khoảng bốn giờ hoặc bốn rưỡi chiều.

4. Hãy luôn nhắc nhở chúng (và cả chính bản thân bạn) ai là chủ tướng trong gia đình. Bố mẹ Pháp luôn nói với con cái họ: Bố mẹ mới là người quyết định.

5. Đừng ngần ngại nói “Không”. Những đứa trẻ phải được dạy cách đối mặt với những tình huống vỡ mộng như thế.

Chúc bạn thành công!

Những cách ứng xử cha mẹ nên dạy con ngay từ nhỏ

Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ nên dạy trẻ cách ứng xử tốt với người lớn tuổi, bạn bè, dạy trẻ nói thật và biết nhận lỗi...

Dưới đây là những cách ứng xử mà cha mẹ nên dạy cho con ngay từ khi còn nhỏ.

Những cách ứng xử cha mẹ nên dạy con ngay từ nhỏ

1. Chào tất cả mọi người con gặp

Không có gì khiến bạn hạnh phúc và tự hào hơn khi nhận được những lời khen ngợi cùng ánh mắt ngưỡng mộ từ hàng xóm hoặc những người mới quen biết, vì bạn là một bà mẹ nuôi dạy con tốt, biết lễ phép, ngoan ngoãn chào hỏi mọi người... 

Do đó, để con mãi là niềm tự hào của các bậc cha mẹ, ngay từ khi con còn thơ ấu, cha mẹ hãy làm thế nào để con luôn mạnh dạn chào đón tất cả mọi người không chỉ khi khách đến nhà mà thậm chí là ngay cả khi con gặp một ai đó ở cửa hàng tạp hóa.

Hãy dạy con mỉm cười thân thiện với tất cả những người con gặp. Chắc chắn điều đó sẽ không chỉ khiến bạn hạnh phúc mà còn làm cho những người xung quanh cũng cảm thấy thật dễ chịu khi gặp một đứa bé ngoan.

2. Trả lời điện thoại một cách lịch sự

Để dạy con làm được điều này, có thể các bậc cha mẹ sẽ phải mất một khoảng thời gian dài tùy thuộc vào khả năng, sở thích cũng như phương pháp mà bố mẹ áp dụng dạy dỗ đối với con. Hãy dạy cho con kỹ năng và thành lập thói quen khi con trả lời điện thoại. 

Tuyệt đối đừng để trẻ nói trống không và lối hỏi đáp "nhát gừng". Bố mẹ có thể dạy con một vài câu nói cơ bản như: "Xin lỗi! Cháu có thể biết ai ở đầu dây bên kia không ạ?" hoặc: "Cháu rất tiếc! Hiện tại mẹ cháu không có ở nhà. Cô có muốn để lại lời nhắn nào đó cho mẹ cháu không ạ?"...

3. Dạy con nói thật

Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, bạn nên dạy trẻ nói thật. Trẻ con cần được giáo dục toàn diện và tốt nhất. Bố mẹ có thể có những câu chuyện không thật với nhau vì một mục đích tốt trong cuộc sống, nhưng khi đối diện với trẻ, bố mẹ phải tuyệt đối nói thật, nói là làm, không thất hứa. Chỉ có cách giáo dục như vậy khi trẻ lớn lên mới có phẩm chất và đạo đức tốt.

4. Dạy con nói "Làm ơn"

Nhiều bậc phụ huynh thường nghĩ rằng con còn quá nhỏ nên không cần phải quá nghiêm khắc với con, chờ đến khi con lớn hơn thì dạy cũng được. Đó là một trong những quan điểm nuôi dạy con sai lầm. Bởi vì bao giờ việc nuôi dạy con từ khi còn nhỏ cũng dễ dàng và hữu ích hơn rất nhiều, trẻ sẽ tiếp thu và hình thành thói quen theo sự uốn nắn khi tâm sinh lý còn đơn giản. 

Do đó, hãy dạy con ứng xử với mọi người một cách lịch sự. Khi con làm gián đoạn cuộc trò chuyện của một ai đó hoặc làm phiền, cần sự giúp đỡ của người khác, hãy dạy con nói "Làm ơn, Xin lỗi".

5. Không đánh nhau với những đứa trẻ khác

Đây có thể là một nhiệm vụ không dễ dàng gì cho các bậc cha mẹ, bởi không phải lúc nào bạn cũng có thể ở bên cạnh, quản lý và giúp con kiểm soát cơn giận dữ. Nhưng việc giáo dục con là điều cần thiết và hãy dạy con bất cứ lúc nào cho đến khi con nhận thức rõ ràng được điều đó. 

Hãy nói với con rằng việc đánh bạn sẽ biến con thành người thua cuộc, đấy là hành vi xấu. Đó sẽ là cách thức bố mẹ tiến tới định hình tính cách cũng như giúp trẻ có thể tự kiềm chế được mình trong tương lai.

6. Không chơi trò đánh trống trên bát đĩa

Đây không chỉ là thói quen xấu mà đó còn là một trong những hành vi khiếm nhã bên bàn ăn, nhất là khi gia đình bạn có khách. Do đó, thay vì để con tự tiện cầm đũa, thìa gõ vào bát đĩa, cha mẹ hãy tạo cho con tư thế ngồi ăn nghiêm chỉnh, lịch sự, không gào thét khi chưa có món ăn... 

Những điều cơ bản đó sẽ giúp con hình thành thói quen và phong thái đĩnh đạc, ứng xử điềm tĩnh trong suốt cuộc sống của trẻ về sau này.

7. Hãy dạy trẻ cách nhận lỗi và nói lời "xin lỗi"

Một đứa trẻ ngoan cần phải học được cách nhận lỗi. Trẻ con có thể làm sai, mắc lỗi nhưng tuyệt đối khi mắc lỗi phải biết nói lời xin lỗi và nhận trách nhiệm về mình. Rất nhiều gia đình không dạy trẻ cách nhận lỗi ngay từ khi còn nhỏ, đến khi trẻ phạm phải sai lầm sẽ cố gắng tìm cách đổ lỗi cho người khác và không thể dễ dàng nói ra hai từ "xin lỗi".

8. Dạy bé cách sống hòa đồng

Hãy nói cho trẻ biết: một đứa bé không hòa đồng với bạn bè thì không ai khác hơn là chính nó sẽ gặp khó khăn trong quan hệ với các bạn. 

Có ai lại thích chơi với một đứa cáu kỉnh, khó chịu, bọn trẻ chỉ thích chơi với những người bạn có cách cư xử tốt, dần dần đứa bé không hòa đồng sẽ bị bạn bè lánh xa và bỏ quên. Một vấn đề khác bé sẽ phải đối đầu không dễ dàng chút nào là mọi người chỉ có thể vui vẻ nếu ai cũng phải tuân theo quy định của cuộc chơi. 

Chẳng hạn như cùng chơi nhảy dây nhưng bé này thích cầm nhảy một mình, bé khác lại thích hai người cầm dây quay cho một người nhảy. Tương tự như vậy, những đứa bé không hòa đồng, không thích tuân theo quy định chung sẽ không thể tham gia trò chơi cùng các bạn.

Vì thế ngay từ đầu bạn nên tạo điều kiện quan tâm đến trẻ và các mối quan hệ bạn bè của trẻ để giúp trẻ sống hòa đồng với bạn bè hơn.

Theo Song Ngư - Gia đình Việt Nam

7 Điều bố mẹ không cần quá lo lắng khi nuôi dạy con

Làm cha mẹ có nghĩa là bạn sẽ luôn phải chuẩn bị tinh thần để đối diện với những căng thẳng và nhiều phiền toái. Nhưng thực sự có một số việc không đáng để bạn phải nhọc công suy nghĩ.

Dưới đây là một vài điều mà bạn không cần phải quá lo lắng khi nuôi dạy con.

1. Những bữa ăn nhanh

Đừng khiến mình căng thẳng nếu thỉnh thoảng con muốn một bữa ăn đồ ăn nhanh, bởi thức ăn nhanh không phải là "tận cùng" của thế giới. Nó không biến bạn thành một phụ huynh xấu. Hãy nhớ, bạn chỉ trở thành phụ huynh tệ khi không có thời gian để nấu ăn. Chừng nào con bạn có một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng nhất có thể, gà rán và khoai tây chiên sẽ không gây bất kỳ tác hại nào.

2. Nói “không”

Thật dễ dàng để bé nhà bạn luôn trong trạng thái vui vẻ, hạnh phúc. Nhưng đôi khi chúng ta cần phải nói “không” và các con cần phải học cách nghe lời. Quan trọng là các con cần biết tới các giới hạn. Mặc dù nói và thực hiện từ này không phải là niềm vui, nhưng nó thực sự tốt cho các con của các bạn.

Ảnh minh họa.

3. Việc đi học của con 

Gửi con đến nhà trẻ trong khi bạn làm việc hay đi học là điều hoàn toàn bình thường. Đừng lãng phí thời gian lo lắng cho chuyện này. Nếu bạn đã tìm hiểu chắc chắn rằng trường học bạn chọn đủ các tiêu chuẩn cần thiết, thì hãy mau vứt bỏ điều lo lắng đó ra khỏi đầu óc. Thay vào đó, bạn nên thư giãn và tận hưởng cuộc sống hàng ngày, bởi con bạn cũng đang tận hưởng một ngày của bé tại nhà trẻ.

4. Cơn ăn vạ của trẻ

Việc ăn vạ của trẻ là chuyện bình thường, nó không phản ánh được việc làm cha mẹ của bạn thế nào, mà chỉ phản ánh số tuổi của con bạn mà thôi. Những lần ăn vạ của con là hoàn toàn bình thường đối với trẻ tầm 2-3 tuổi. Vì thế, tốt hơn hết bạn nên tìm hiểu một số cách xử lý khi con ăn vạ để đối phó với những tình huống này. Đó là một giai đoạn thơ ấu mà tất cả trẻ em đều trải qua.

5. Con có thị hiếu khác bạn

Điều này thực sự có thể khá gây sốc khi bạn bắt đầu nhận ra. Con bạn có thể có thị hiếu hoàn toàn khác so với bạn. Vấn đề thực sự bắt đầu lộ rõ vào những năm học trung học, là khi con bạn thể hiện sự không hài lòng về cách lựa chọn trang phục của bạn đối với con. Nếu vậy, đã đến lúc bạn cho phép con tự chọn quần áo của mình. Miễn là sự lựa chọn trang phục của con không quá lố bịch,  hãy cho phép chúng được thể hiện bản thân thông qua những gì chúng mặc.

6. Điều mẹ bạn nói

Mẹ của bạn có thể đưa cho bạn những lời khuyên rất khôn ngoan, những cũng có thể không. Thật tốt để lắng nghe tham khảo từ một người lớn tuổi có kinh nghiệm nuôi dạy con cái như mẹ bạn. Tuy vậy, bạn mới là mẹ của con bạn và phải tự đưa các quyết định tốt nhất cho con cái mình. Đừng để chuyện này khiến bạn phải căng thẳng không cần thiết.

7. Điểm kém của con

Mọi người đều muốn con cái mình nổi trội ở trường học. Không có gì sai với điều đó. Thật tốt để khuyến khích con mình làm hết sức có thể, nhưng bạn đừng căng thẳng nếu con thỉnh thoảng bị điểm kém. Các môn học ở trường  không phải lúc nào cũng dễ dàng, và con bạn có thể đang gặp khó khăn với một trong số chúng. Thay vì nổi giận, bạn nên hỗ trợ và giúp đỡ con vượt qua rắc rối học tập này.

(Nguồn: Parenting) Ngọc Dung / Trí Thức Trẻ

Dạy con giai đoạn 2-3 tuổi: Nào chúng ta cùng vui chơi

Nếu hỏi mình, giai đoạn nào trong thời thơ ấu của Nam khiến mình nhớ nhất, nhiều cảm xúc và nhiều kỉ niệm nhất, mình không ngần ngại trả lời, đó chính là giai đoạn Nam từ 2-3 tuổi. Sau một thời gian “mất định hướng”, “vật vã” với việc cho ăn, ngủ, đến khi Nam 2 tuổi, mọi việc đi vào nề nếp. Bản thân mình cũng giảm được hơn 30 kg, kể từ sau khi sinh xong. Đi lại nhẹ nhõm, tự trong tâm hồn cũng thấy an nhiên, bình tĩnh, nên vui lắm. Hihi. Và cũng có thể vì thế mà mình nghĩ ra nhiều điều để áp dụng cho Nam.

1. Về việc ăn uống: 

Chính tâm thế tự tại khiến cho mình biết điều chỉnh để việc ăn uống của Nam không trở thành gánh nặng. Mình cho con ăn sam sưa tất cả các đồ ăn. Ăn theo nhu cầu và không ép mỗi khi con ốm. 

Mình tự “lên dây cót” cho mình là: Để việc ăn của con trở thành niềm vui. Bữa sáng và bữa trưa, Nam ăn riêng tại bàn ăn nhỏ và bữa tối thì ngồi cùng bố mẹ. 

Với bàn ăn nhỏ, mình thường cắm một cành hồng cắt từ ngoài vườn. Phía trên bàn ăn, mình treo ảnh một số hình đồ ăn đã được nhân hóa (vì dụ hình bát cơm có chân đang chạy). Đĩa ăn của Nam là do Nam tự chọn. Vì Nam thích các loại phương tiện nên mình mua một số loại thìa, dĩa có in hình ô tô, tàu Shinkansen. Mỗi bữa mình cũng hay rủ Nam tự tạo, nặn cơm thành các hình ưa thích. Ở Nhật có những khuôn để đổ cơm vào sau đó cho ra những hình rất vui mắt. Nam có thể ăn bằng thìa, dĩa, bằng tay và cả bằng đũa. 

Trong bữa ăn, mình không nhắc: Con ăn cái này, cái kia, cũng không giục nhưng mình có để một đồng hồ có chuông hẹn giờ. Nếu chuông kêu mà con chưa ăn xong, con tự động đứng lên để dọn bàn ăn. Khi Nam đi siêu thị cùng mẹ, mình cũng hay hỏi con thích ăn gì, con tự chọn thực phẩm để mẹ nấu. Mình ưu tiên các loại củ, quả (bí đỏ và cà rốt là hai thứ xuất hiện nhiều trong thực đơn hơn cả), các loại cá. 

Trong nhà mình, cả hai vợ chồng TRÁNH nói những điều bình luận về hình thể của con như con gầy quá/ mập quá, cần cho con ăn cái này cái kia… Nếu có chỉ là nói vui. Mình cho rằng, để trẻ lớn lên với những ám ảnh vì hình thể là không có lợi. Bố Nam luôn nói, không nên để con nghĩ rằng, hình thức là quan trọng. Điều này về sau khi có những trải nghiệm, mình thấy rất đúng. Có nhiều cháu rất lo sợ về việc béo/ gầy đến mất ăn mất ngủ hoặc tự làm khổ mình, nguy hiểm hơn dẫn đến stress. Mình nghĩ có lẽ cháu đã bị hoặc là gia đình hoặc là truyền thông tác động rằng, phải đẹp, nhất định phải đẹp về hình thức. Mình cũng nhận thấy, người nước ngoài tránh nói về chuyện béo gầy. Trong khi đó, ở VN, gặp nhau hay bàn về chuyện cân nặng của con nhất là khi con còn nhỏ. 

Ở giai đoạn này, mỗi khi cho Nam đi đâu xa, mình cương quyết không mang theo đồ ăn, không còn cảnh lỉnh kỉnh tay xách nách mang nữa. Cả nhà đi chơi với tâm thế vui vẻ và thưởng thức những món ăn ở vùng đất mới. 

Một điều nữa là mình tuân thủ việc cho Nam ăn đúng giờ. Mình muốn “đồng hồ sinh học” của Nam không bị xáo động, không bị “mất tập trung”. Cứ đến giờ theo quy định, đồng hồ sẽ nhắc và báo hiệu cảm giác đói. Tất nhiên những hôm đi chơi hoặc hôm nào hoạt động nhiều có thể thay đổi đôi chút.

Mình cho Nam ăn ba bữa chính và hai bữa phụ. Hai bữa phụ thường gồm sữa và một chút hoa quả hoặc bánh ngọt.

Gia đình bé Đỗ Nhật Nam.

2. Những hoạt động vui chơi:

Mình rất thích một câu Slogan của một sản phẩm gì đó, hình như là xà phòng, đó là: Vui chơi sợ gì lấm bẩn. Đến giai đoạn này, Nam có nhiều trò chơi phải nói là “bê bết” mà thích ơi là thích:

- Chơi cát: Mình xếp “chơi cát” thành một mục riêng vì đây là trò chơi mà Nam gắn bó nhất trong thời thơ ấu. Ở giai đoạn trước, nhà mình thành một công viên thu nhỏ vì mình có hẳn một khoảng đầy cát cho Nam chơi. Đến giai đoạn này, Nam chơi cát cùng các bạn ở công viên. Mình mua một số loại phương tiện đồ chơi cho Nam chơi trò xúc, vận chuyển cát. Có thể chơi với cát khô hoặc nhào nước tùy thích. 

Có một điều mà mình quan sát được và áp dụng đó là, các bà mẹ Nhật không nề hà về thời tiết. Dù trời nắng, mưa, tuyết, lạnh căm căm nhưng con vẫn ra công viên chơi cùng các bạn. Việc rèn luyện như vậy khiến khả năng đề kháng của con tốt hơn. Ban đầu mình cũng e ngại. Sau một vài lần ốm, Nam cũng thích nghi với các kiểu thời tiết. Điều này cũng lý giải tại sao trẻ em nông thôn ít ốm hơn trẻ em thành phố dù điều kiện ăn uống có thể không bằng.

- Chơi các trò chơi vận động: Mình gọi các trò chơi cần leo, trèo, chạy nhảy là các trò chơi vận động. Nam thường chơi các trò này vào buổi sáng, khi vừa ngủ dậy. Hai mẹ con sẽ phân chia nhau làm “người chỉ huy”. Người chỉ huy sẽ đi vòng vèo, đi nhón chân, chui qua gầm bàn… làm bất cứ hành động nào cần sự mềm dẻo, khéo léo và người còn lại phải bắt chước y hệt. 

Trò này rất vui, vừa rèn luyện thể chất lại phải tinh mắt, phải khéo léo. Nhiều lần mình chịu thua, nhất là khi Nam cứ trồng cây chuối trên nền nhà . Mình cũng hay vẽ hình trên nền nhà/ sân những vòng tròn. Nhiệm vụ là phải nhảy bật từ vòng tròn này sang vòng tròn khác. Mình và Nam hay chơi trò đóng vai mà có pha hành động “đuổi bắt”. Khi thì mình là Thỏ, Nam là Cáo, khi thì mình là Sói, Nam là Chuột… Cứ thế chơi đuổi bắt trong sự tưởng tượng. 

Để kết hợp với việc phát triển ngôn ngữ, mình cũng nghĩ ra những câu vần vè để đọc cho vui trong quá trình chơi. Kiểu như: Tớ là Thỏ/ Có đôi tai dài/ Tớ chạy rất tài/ Vượt qua đường dài/ Mà không sợ hãi. Hoặc Tôi là Sói/ Bụng tôi đang đói/ Tôi hơi xấu thói/ Tôi tìm bắt con mồi Gừm Gừm. Chơi xong thì cũng thuộc luôn. 

Mình cũng tận dụng tối đa các trò chơi với bóng: ném bóng, chuyền bóng, lăn bóng. Với những trò chơi cần “luật chơi”, mình luôn phổ biến rõ ràng hoặc chính Nam là người phổ biến. Cả hai đều phải tuân thủ chặt chẽ luật chơi. Mình cũng muốn dạy Nam bài học chấp nhận sự thất bại ngay từ giai đoạn này.

- Chơi các trò chơi cần sự khéo léo: Bên cạnh những trò chơi “động” mình cũng khuyến khích Nam các trò chơi “tĩnh” cần sự khéo léo của đôi bàn tay. Trò chơi hay sử dụng nhất là chơi xâu chuỗi hạt. Mình mua các loại hạt nhiều màu. Có nhiều yêu cầu như: xâu vòng đeo vừa cổ cho em Gấu. Xâu vòng theo đúng vòng mẫu của mẹ. Xâu vòng để vặn thành hình số 8. Trong lúc xâu vòng, mình cũng dạy Nam tập đếm luôn. Trò chơi này cần sự kiên nhẫn và luyện kĩ năng vận động tinh rất tốt. 

Mình cũng dạy Nam chơi gảy nịt, như cách chơi của trẻ em nông thôn. Mình cũng thường cùng Nam chơi đất nặn. Ở Nhật, trò chơi với đất nặn rất được khuyến khích sử dụng. Nam cũng có thể vẽ, khi nào chán vẽ quay ra trò chơi với chính các màu nước cũng rất thú vị.

- Chơi các trò chơi trong sách: Như có lần mình đã nói, mình rất chú trọng đến việc cho Nam chơi các trò chơi có sẵn trong sách, phổ biến là trò: Tìm đường đi nhanh nhất. Mình cũng hay tự nghĩ ra và vẽ các hình để Nam tìm quy luật. Ví dụ, ban đầu là một đoạn thẳng, tiếp đó là hai đoạn thẳng, tiếp nữa là ba đoạn thẳng vậy thì hình thứ tư sẽ là mấy đoạn thẳng. Hoặc Con thỏ nhắm mắt- Con thỏ mở mắt- Con thỏ nhắm mắt- vậy hình tiếp theo sẽ là Con thỏ nhắm hay mở mắt… Nam rất thích thú với trò chơi này, luôn “gạ” mẹ chơi bất cứ khi nào có thể, nhưng nói thật là chơi trò này mẹ rất mất công. 

Trò chơi mình thấy ý nghĩa nhất và có tác dụng tích cực nhất đến việc quan sát là: So sánh điểm khác nhau giữa hai hình. Để kết hợp với việc phát triển ngôn ngữ, mình thường khuyến khích Nam mô tả và lồng vào đó chi tiết nói về điểm khác biệt. Ví dụ: Chúng ta có hai bức tranh, bức tranh bên phải vẽ một em bé đang ngồi trên ghế đá. Em đội mũ đỏ, đi giày xanh, cạnh em là một con mèo màu vàng. Còn bức tranh bên trái cũng là em bé đó nhưng mũ đội đầu của em lại là màu xanh chứ KHÔNG PHẢI màu đỏ, em đi giày xanh và chú mèo vàng vẫn ngồi bên cạnh. Nói chung thành như một câu chuyện ngộ nghĩnh chứ không chỉ là phát hiện ra điểm khác biệt. Rất trùng hợp là các bài thi Tiếng Anh cho trẻ em của Cambridge lại cũng có kiểu bài này trong phần thi nói nên ngay từ lớp 1, khi làm bài thi, Nam đã đạt điểm tuyệt đối. Thầy giám thị rất ấn tượng, thầy cứ nói: Bạn này miêu tả hay hơn cả thầy nghĩ! Hihi.

- Chơi các trò chơi với đồ Hand made: Khi Nam còn nhỏ, mình, mặc dù vụng về bậc nhất, nhưng vẫn rất thích làm các đồ chơi với con. “Đồ chơi” làm ra thì xấu kinh nhưng được cái quá trình làm rất vui. Bao giờ Nam cũng tham gia vào quá trình này. 

Mình tận dụng mọi thứ xung quanh nhưng ưu tiên các đồ vật chất liệu bằng giấy, bìa hơn là các đồ bằng nhựa, bằng kim loại. Thứ mà mình và Nam thích làm nhất là các lõi của giấy vệ sinh. Mình thu lượm cho Nam trang trí hoặc tô màu. Sau đó luồn dây làm thành tàu hoặc thành rèm cửa hoặc gắn dính lại thành hình tháp… Các loại hộp thì không bỏ đi bao giờ. Mình cắt trang trí thành ngôi nhà, Nam tô màu cửa, đặt vào đó các con thú, thế là đã có thể trở thành một câu chuyện hay kể cho nhau nghe…

- Chơi một mình: Đến tuổi này, trong thời gian biểu một ngày, mình luôn dành cho Nam một khoảng thời gian để chơi một mình. Nếu như với các trò chơi cùng mẹ, mình và Nam nói chuyện liên tục, mình hỏi nhiều, gợi ý nhiều thì khi Nam chơi một mình, mình tôn trọng tuyệt đối không gian riêng tư của Nam. Mẹ chỉ đứng quan sát xa xa. Bởi mình nghĩ khi đó, Nam đang được chìm đắm vào thế giới tưởng tượng của riêng mình. Chỉ khi nào Nam chơi xong mình mới hỏi như: Em chơi gì? Em trò chuyện gì với các con vật? Em thấy vui không? Cũng có khi Nam đang chơi lại chạy ra hỏi mẹ. Mình giải thích nhưng đều hướng Nam đến việc tự mình độc lập suy nghĩ. 

Các trò chơi thì do Nam chọn, có khi là chơi với chậu nước, khi thì chơi với đất, cát, khi thì chơi với khối xếp hình… Năm Nam ba tuổi, có hôm sau khi chơi với nước, Nam bảo, em thấy nếu đặt hai giọt nước cạnh nhau, chúng sẽ lăn về phía nhau mẹ ạ. Em không biết cần bao nhiêu giọt nước để thành biển? Mình thấy ngạc nhiên và thú vị với trí tưởng tượng và sự suy luận chắc chỉ trẻ con mới có.

- Tự phục vụ và làm việc nhà: Ở giai đoạn này, những nhu cầu tối thiểu Nam có thể tự lo liệu được. Nam dùng bỉm trong thời gian dài. Mình nhớ khi về Việt Nam, mọi người hay kêu là sao con lớn mà vẫn dùng bỉm nhưng mình nghĩ đợi cho con hoàn toàn có khả năng tự điều khiển và nói được ra nhu cầu thì bỏ bỉm. Khi bỏ bỉm, Nam bỏ qua giai đoạn đi vào bô mà đi vệ sinh trong nhà vệ sinh luôn vì ở Nhật, có thiết kế một bộ phận nhỏ gắn vào bệ vệ sinh để giúp trẻ có thể ngồi được. 

Ban đầu, để cho Nam không sợ nhà vệ sinh, mình cũng phải nghĩ ra nhiều cách. Phổ biến nhất là mỗi khi con đi xong được thưởng một miếng dán hình ô tô, tàu. Nam thích các miếng dán trên bàn tay lắm, nên đôi khi không “buồn” cũng xin đi vệ sinh. Sau rồi mình chuyển sang việc khuyến khích Nam quan sát đồ vật quanh nhà vệ sinh để miêu tả lại. Tất nhiên, mỗi hôm mình lại lén xáo trộn hoặc để thêm một đồ vật gì mới. Thế là Nam cứ mải mê quan sát, rồi miêu tả. Việc đi vệ sinh trở thành một giờ học thú vị. 

Nam cũng tự lo liệu về quần áo. Mình luôn phân biệt rõ ràng: quần áo mặc đi chơi, quần áo mặc để chơi và quần áo mặc đi ngủ. Vội đến mấy cũng không mặc lẫn lộn. Vì thế, trước mỗi hoạt động, Nam phải tự tìm quần áo cho phù hợp. Việc ăn uống, ngủ nghê, mẹ cũng không cần can thiệp. Trước giờ ngủ, mình đọc sách, hát, nói chuyện, cùng Nam ghi nhật kí trong chừng một tiếng, sau đó Nam tự ngủ. 

Đến giai đoạn này, trẻ em thường rất thích được làm các công việc nhà. Theo mình, nếu mẹ bỏ lỡ sự hưng phấn này ở trẻ, sau này sẽ khó “lôi kéo” được trẻ tham gia việc nhà. Mình có một cách để Nam hứng thú và làm việc nhà như một nghĩa vụ đó là, mình có một tấm bảng chia thành ba cột màu. Cột của mẹ màu đỏ, bố màu xanh và Nam màu vàng. Trên đó ghi công việc mà mỗi người cần làm. Ví dụ, của mẹ là: đi chợ, nấu ăn… Bố là lau nhà, cho quần áo vào máy giặt, Nam là dọn bàn ăn, tưới cây… 

Sau đó, mình in hình các con voi nhỏ (giai đoạn này Nam rất thích voi) dán bên cạnh, trên lưng con voi được chia thành các ô vuông. Cứ ai làm xong phần việc của mình, sẽ dùng đúng màu trong cột của mình, tô lên lưng con voi. Cuối ngày tổng kết xem ai đã làm đúng, làm đủ phần việc của mình. Chính vì trò này nên Nam hăng hái tham gia để được tô màu cho voi. Và Nam cũng nhận ra những công việc của từng người trong gia đình, có trách nhiệm với công việc chung. 

Mình khuyến khích Nam tham gia vào việc làm bếp như nhặt rau, rửa rau (với dụng cụ thấp, gần tầm với). Trước nhà có một mảnh đất, bà ngoại đã trồng giàn bí, đến giai đoạn này, khi bà ngoại không ở cạnh, hai mẹ con tiếp tục “công cuộc” của bà. Mình vun đất và Nam luôn nhận nhiệm vụ tưới cây, trò chuyện với cây và cả hai mẹ con sẽ ghi vào trong sổ những giai đoạn phát triển của cây.

Mình cũng hướng Nam đến việc trở thành một người đàn ông galant. Ví dụ, đi trước mở cửa cho mẹ, khi xuống ô tô thì ra ngoài mở cửa xe ô tô cho mẹ và khi mẹ đi chợ, Nam sẽ đón mẹ từ cầu thang để bê cho mẹ một số thứ lặt vặt. Mỗi khi Nam làm xong, mình đều rất cẩn thận, nói lời cảm ơn thật lòng người đàn ông nhỏ bé đã giúp đỡ và làm mẹ rất vui.

Cũng từ giai đoạn này, Nam được học cách tuân thủ các nguyên tắc nơi công cộng. Nam tự xếp hàng lên xe bus, tự mua vé, trả vé và nói lời cảm ơn. Biết giữ trật tự khi vào bệnh viện hoặc trong quán ăn. Biết xếp hàng trả tiền trong siêu thị. Một tuần sẽ có một buổi, mẹ ngồi quan sát Nam vào chọn đồ, sau đó đẩy xe ra quầy xếp hàng tính tiền, tất nhiên là những đồ vật nhỏ và số tiền cũng nhỏ. Học cách cúi người để chào, cảm ơn khi trả tiền xong… Những điều này Nam học một cách hứng khởi và không phải khi nào cũng suôn sẻ, khi thì đổ vỡ, khi thì sai sót, nhầm lẫn nhưng mình đều tiếp nhận với thái độ bình tĩnh và cho con cơ hội để sửa chữa.

Aizza, chắc là mọi người đã quá mệt vì quá dài. Trên đây chỉ là những ghi chép một phần quá trình mình vui chơi cùng Nam. Trong quá trình đó, mình cũng gặp nhiều sai sót trong cách nuôi dạy nhưng mình cũng học hỏi và điều chỉnh dần dần. Nam cũng là một cậu bé vụng về, hậu đậu nhưng mình luôn tin, với nhiều trò chơi, với những hoạt động của tuổi ấu thơ đã trải nghiệm, Nam được phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần. Để luôn lạc quan và đón nhận thử thách không hề sợ hãi, sống vui vẻ, trung thực, yêu thương mọi người.

Mình thường đọc facebook của các bà mẹ, thấy nhiều mẹ có những cách dạy con hay lắm, bản thân mình cũng học hỏi được nhiều. Mình chỉ nghĩ những gì mình viết như một cách mình truyền lan yêu thương đến cho mọi người với một thông điệp mạnh mẽ rằng: Làm mẹ là một công việc thử thách nhất mà cũng hạnh phúc nhất. Thi thoảng mình nhận được tin nhắn nói em đã áp dụng trò chơi này cho lớp/ cho con/ cho cháu và thấy có tác dụng. Mình vui lắm. Có gì ấm áp và tin yêu cứ bừng sáng trong lòng.

Có một điều mình tự nhận thấy trong quá trình đi dạy học, không biết các bạn đồng nghiệp có đồng ý với mình không, đó là: Với một đứa trẻ được mẹ, gia đình quan tâm (tất nhiên là từ quan tâm được hiểu theo nghĩa trong sáng và khoa học của từ này) thì đứa trẻ đó dù có thể không phải là những học sinh xuất sắc nhưng cũng có gì đó khiến người khác rất đáng nhớ, đáng tin cậy, đó có thể là cách cư xử đúng mực, là việc biết yêu thương mọi người, là sự cẩn thận, là sự nhạy cảm… Cho nên, mình nghĩ, tất cả những điều mẹ làm cho con có thể không thấy ngay kết quả nhưng nó sẽ “nuôi” đứa trẻ lớn lên cùng với những ngọt ngào. 

Hạnh phúc nhé, các bà mẹ!

Tuấn Minh